Taşeron, “alt işveren, alt yönetici” olarak da adlandırılmaktadır. Bir işin gerçekleştirilmesi için işverenin belirlediği tüm yükümlükleri içeren maddeleri kabul eden yüklenici anlamında da kullanılmaktadır. Taşeronlar genellikle bir görevi yerine getirmek amacı ile tercih edilen ve kiralanan kişilerdir. Ücretlendirme genel olarak projenin yapılmasını isteyen kişiler tarafından yapılan işin yükümlüğüne göre belirlenmektedir.
Taşeron Kime Denir?
Birbirinden farklı durumlarda işverenin belirli bir görevi yerine getirmesi için ücret ödeyerek çalıştırdığı kişilerdir. Daha az maliyetle elindeki işin yapılması ve bitirilmesi amaçlanmaktadır. Taşeron işçi, özel şirketler bünyesinde işe alınan ancak kamu görevi yapmakta olan işçiler sınıfıdır. Kadrolu değillerdir. İş veren özel sektörden oluşmaktadır. Ücret kamu da çalışanlara nazaran azdır. Çalışma saatleri özel sektör tarafından ve iş veren tarafından belirlenmektedir.
Taşeron kadro, taşeron işçilerinin 4D kadro ile çalıştırılmasıdır. 4D tanımı geçici süreli iş sözleşmesidir. 4D kadrolarda genellikle süreli işler yer almaktadır. Bu süreli işlerde çalışan geçici işçilere taşeron işçi denilmektedir. Sözleşme belirli süreyi kapsamaktadır. Bu süre bitimde çalışan işçilerin de çalışma süresi bitmektedir.
4D işçilerde taşeron sözleşmesi işe başladıkları zaman dilimlerinde sürekli olarak yapılmaktadır. Bu işçiler iş veren tarafından sadece belirli haklara sahiptirler. Bu işçilerin hakları 4587 sayılı İş Kanuna göre düzenlenmektedir. Özlük haklarında kıdem tazminatı, yıllık izin, vefat durumlarını ölüm izni, kişinin engelli çocuğu olması durumunda kullanılan izin konuları yer almaktadır.
Taşeron Anlaşması Ve Sorumluluklar
Türkiye de taşeron alımı ilk olarak 1980 yılları başında gündeme getirilmiştir. İlerleyen süreç zarfında birçok farklı iş kolunda taşeron hızla yayılmıştır. 2000’li yılların başından itibaren ülkemizde taşeron sistemi son şeklini almıştır. Günümüzde ise taşeron olarak çalışan birçok işçi kesimi bulunmaktadır. Yaz aylarında mevsimsel olarak alınan işçiler yapı ve inşaat sektöründe inşaat bitimine kadar süre ile çalışan işçiler birer örnektir.
Taşeron anlaşması iş veren ile çalışacak işçi arasında düzenlenen belgedir. Dikkat edilmesi gereken bir takım hususlar yapılacak olan iş kollarında mevcuttur. İnşaat ve yapı sektörü işi için dikkat edilmesi gerekenler sırası ile şunlardır:
- İşçinin işi yapım sürecinin başlatılması işverenin arsayı aldığı kişiye borcu var ise borcunu kapsamayacaktır.
- İşçinin veya diğer ismi ile taşeronun arsa içerisindeki hal ve davranışlarından işveren sorumlu olacaktır.
- Yapılacak olan er türlü işteki gecikme ve aksama nedeni ile arsa sahibi işçiye yüklenip hesap soramayacaktır.
- Çalışmaya başlayan işçi işinin erken bitmesi sonucunda gerekli gördüğü ücreti işverenden isteme hakkına sahiptir. İş bitimini veya ürün teslimini beklemekle yükümlü değildir.
- Eğer yapılan bir işte herhangi bir yanlış ve kusur var ise ve işçi bunu gördüğü taktirde işverene söylediği halde işveren önlem almaz ise kusur işçide aranmamalıdır. Bu gibi durumlarda işçinin ya da taşeronun sorumluluğuna gidilmeyecektir. Tüm sorumluluk işverene ait olacaktır.
Yapılan işlerde meydana gelen her türlü kazalarda işveren(müteahhit) ve taşeron firma sorumluluk almak ile yükümlüdür. Taşeron olmak önemli değildir. Diğer kamu alanlarında da her türlü kaza sonucu işverene ve firmaya aittir.
Türkiye’de Taşeronun Gelişimi Üzerine Özet Bilgi
Taşeronluk ülkemizde 1980’li yılların başına kadar farklı isimler ile anılmaktaydı. Ancak taşeron üzerine düzenlemeler yapılması ve işçi haklarının kanunun düzenlenmesi ile taşeron iş ve işçi olarak adlandırılmaya başlanmıştır. 1990 yıllara gelindiği andan itibaren taşeronluk farklı bir istihdam kolu olmuştur. Güvenlik, temizlik, inşaat, yapı, nakliye de artık taşeron firmalar tarafından yapılmaya başlanılmıştır.
Türkiye de taşeron alt yüklenici genellikle asıl firmanın altında diğer işleri yapmak ile yükümlü diğer firma olarak bilinmektedir. Alınan işçileri sadece belirlenen işlerde çalıştıran işveren olarak da bilinmektedir. Alt işveren ile asıl işverenin uyması gereken iş sağlığı güvenlik konuları ve kanunu işçi haklarını korumayı hedeflemektedir
